Draaischijf naar voorbeeld van de Staatsspoorwegen
Deze pagina is gereviseerd in november 2020.
Reden: er is een artikel in Railhobby 430 verschenen over de kenmerken van de aandrijving van de draaischijf.
Reden: er is een artikel in Railhobby 430 verschenen over de kenmerken van de aandrijving van de draaischijf.
Op deze pagina vind je informatie over het bouwen van de draaischijf en over de aandrijving van de draaischijf. De draaischijf is een bouwpakket van MK Modelbouwstudio's; de aandrijving is van draaischijfHK.
Draaischijf.
In Railhobby 382 en 383 is een artikel van mijn hand verschenen van de bouw van een draaischijf in H0 naar voorbeeld van de Staatsspoorwegen. Deze artikelen zijn verderop te downloaden.
In Railhobby 382 en 383 is een artikel van mijn hand verschenen van de bouw van een draaischijf in H0 naar voorbeeld van de Staatsspoorwegen. Deze artikelen zijn verderop te downloaden.
Kenmerken:
- Bouwset van MK Modelbouwstudio's (artnr 751) bestaande uit (voornamelijk) messing en kunststof onderdelen.
- Van deze bouwset is een draaischijf naar Nederlands voorbeeld te bouwen. De draaischijf is naar voorbeeld van de Staatsspoorwegen, maar is ook nog in gebruik geweest in het tijdperk van de Nederlandse Spoorwegen en hebben tot ver na de Tweede Wereldoorlog dienst gedaan.
- Uit de bouwset zijn alle denkbare versies te bouwen: met en zonder motoraandrijving, elektriciteitskastje, portaal, uitbouw op het bordes en duwstangen (voor handmatig draaien van de schijf).
- Alle Nederlandse stoomlocomotieven passen met al hun assen op de draaibrug, zelfs de uit de kluiten gewassen NS 4300 van Bachmann (die van nature al groot is, maar door zijn grotere schaal van 1:76 in plaats van 1:87 extra groot is). Wel steekt deze loc aan voor- en achterzijde uit.
- Kwalificatie van de zwaarte van het werk: gemiddeld, ervaring in het solderen van messing gewenst. Het bouwen van de draaischijf is een nauwkeurig werkje.
In een video (duur: 5:30 minuten) in mijn YouTube-kanaal kun je de draaischijf in actie zien:
Aandrijving.
In Railhobby 430 is een artikel verschenen over de kenmerken van de aandrijving, zoals is toegepast bij de draaischijf.
In Railhobby 430 is een artikel verschenen over de kenmerken van de aandrijving, zoals is toegepast bij de draaischijf.
Kenmerken:
- De aandrijving is van Draaischijf HK, versie 8.
- De aandrijving is uitstekend geschikt voor de draaischijf van MK Modelbouwstudio's, maar is ontwikkeld als een algemene aandrijving voor welke draaischijf dan ook.
- De aandrijving werd gedeeltelijk als bouwpakket geleverd. Tegelijk met de aandrijving, waar een zestal stopblokken standaard werden meegeleverd (goed voor 3 stopplaatsen), werden extra stopblokken besteld om meer stopplaatsen mogelijk te maken.
- De aandrijving is zeer degelijk uitgevoerd met o.a. een dikke bevestigings/montageplaat en een grote motor die is uitgerust met een slipkoppeling.
- De motor is een 6V-gelijkstroommotor. De hiervoor benodigde voeding wordt niet meegeleverd. Wel is in de handleiding een schema weergegeven hoe zo'n voeding kan worden gemaakt met een treintransformator als voedingsbron.
Aanvullende informatie:
Hieronder is meer informatie over de aandrijving te vinden. Deze extra informatie bestaat naast het artikel uit Railhobby uit een fotoreportage, een nieuwe video, een pdf met elektrische schema's, een Excel-sheet waarin het proces stapsgewijs is beschreven en een lijst met gebruikte materialen.
Alle verstrekte informatie mag vrijelijk worden gebruikt, maar hieraan kunnen geen rechten worden ontleend.
1) Artikel in Railhobby 430.
Dit artikel is te downloaden via deze link en door te klikken op de afbeelding van de cover van deze editie.
2) Fotoreportage.
Klik hier of op de foto van de aandrijving hieronder om naar een fotoverslag over de aandrijving van 'Draaischijf HK' te gaan.
Hieronder is meer informatie over de aandrijving te vinden. Deze extra informatie bestaat naast het artikel uit Railhobby uit een fotoreportage, een nieuwe video, een pdf met elektrische schema's, een Excel-sheet waarin het proces stapsgewijs is beschreven en een lijst met gebruikte materialen.
Alle verstrekte informatie mag vrijelijk worden gebruikt, maar hieraan kunnen geen rechten worden ontleend.
1) Artikel in Railhobby 430.
Dit artikel is te downloaden via deze link en door te klikken op de afbeelding van de cover van deze editie.
2) Fotoreportage.
Klik hier of op de foto van de aandrijving hieronder om naar een fotoverslag over de aandrijving van 'Draaischijf HK' te gaan.
4) Elektrische schema's en procesbeschrijving.
Naar aanleiding van een analyse van de werking van de draaischijf zijn een tweetal elektrische schema's afgeleid. Tezamen met een Excel-sheet waarin het proces stapsgewijs wordt beschreven, kan dit interessante informatie opleveren voor diegenen die er aan denken zelf een goede aandrijving voor hun draaischijf te bouwen.
Link naar het document met de elektrische schema's (pdf).
Link naar het Excel-sheet met de processtappen.
Naar aanleiding van een analyse van de werking van de draaischijf zijn een tweetal elektrische schema's afgeleid. Tezamen met een Excel-sheet waarin het proces stapsgewijs wordt beschreven, kan dit interessante informatie opleveren voor diegenen die er aan denken zelf een goede aandrijving voor hun draaischijf te bouwen.
Link naar het document met de elektrische schema's (pdf).
Link naar het Excel-sheet met de processtappen.
5) Gebruikte materialen.
a) 5V-omschakelrelais.
Dit relais is op de foto hierboven te zien aan de linkerkant, net rechts van de kroonstenen. Dit relais is nodig als je gebruik wilt maken van de ompoolschakelaar die bij de grote motor is geplaatst (rechtsonder op de foto). Deze schakelaar wordt door het grote witte wiel aan- dan wel uitgeschakeld.
Voor deze functie is Conrad's 505145 zeer geschikt.
a) 5V-omschakelrelais.
Dit relais is op de foto hierboven te zien aan de linkerkant, net rechts van de kroonstenen. Dit relais is nodig als je gebruik wilt maken van de ompoolschakelaar die bij de grote motor is geplaatst (rechtsonder op de foto). Deze schakelaar wordt door het grote witte wiel aan- dan wel uitgeschakeld.
Voor deze functie is Conrad's 505145 zeer geschikt.
b) De (gestabiliseerde) 6V-(gelijkstroom-)voeding:
Deze wordt niet met de aandrijving meegeleverd. Wel is in de handleiding een schema opgenomen hoe zo'n voeding kan worden gebouwd waarbij een transformator (doorgaans goed voor zo'n 16V wisselstroom) de spanning voor de 6V-voeding levert.
Het schema ziet er als volgt uit:
Deze wordt niet met de aandrijving meegeleverd. Wel is in de handleiding een schema opgenomen hoe zo'n voeding kan worden gebouwd waarbij een transformator (doorgaans goed voor zo'n 16V wisselstroom) de spanning voor de 6V-voeding levert.
Het schema ziet er als volgt uit:
Zelfgebouwd op een printje ziet er (bij mij...) zó uit:
Deze voeding is gebouwd met de volgende materialen (tussen haakjes de artikelnummers van Conrad, maar er zijn natuurlijk ook andere webshops en bijvoorbeeld beurzen waar deze artikelen te verkrijgen zijn):
- 1x Printplaatje (bijvoorbeeld 530592-89).
- 4x Dioden type 1N4002 (162221-89); ik had nog 1N5402-dioden liggen; deze voldoen ook (162388-89).
- 1x spanningsregelaar IC7806 (156011-89).
- 1x condensator 2200uF (446283-89).
- 1x condensator 100nF (531855-89).
- 2x koellichaam voor de spanningsregelaar (188271-89), vastgezet met een boutje en moertje.
De spanningsregelaar wordt (ook als de draaischijf niet wordt bediend!) erg warm. Ik vond het verstandig niet 1 maar zelfs 2 koellichaampjes aan de IC te verbinden. Ook heb ik mijn bedienpaneel (zie hieronder) dusdanig gebouwd dat ik de voeding voor de 6V-voeding aan en uit kan zetten en er dus voor kan kiezen de spanning alleen door te geven als de draaischijf daadwerkelijk moet gaan draaien.
c) Het bedienpaneel:
Op onderstaande afbeelding is het bedienpaneel te zien zoals deze door mij is gebouwd. Van de getoonde componenten A t/m F zijn voor de basisbesturing van de aandrijving alleen C en E echt nodig. Als je van tevoren wilt instellen bij welke spooraansluiting de draaibrug moet gaan stoppen (in plaats van de eerstvolgende stopplaats, zoals standaard is) moet ook een zogenaamde meerstandenschakelaar worden aangeschaft.
Op onderstaande afbeelding is het bedienpaneel te zien zoals deze door mij is gebouwd. Van de getoonde componenten A t/m F zijn voor de basisbesturing van de aandrijving alleen C en E echt nodig. Als je van tevoren wilt instellen bij welke spooraansluiting de draaibrug moet gaan stoppen (in plaats van de eerstvolgende stopplaats, zoals standaard is) moet ook een zogenaamde meerstandenschakelaar worden aangeschaft.
Toelichting bij de diverse onderdelen van het bedienpaneel:
- A: schakelaar voor het aan/uitzetten van de voeding voor de 6V-voeding.
- B: geel LEDje dat brandt als schakelaar A 'aan' staat.
De voeding voor deze LED (Conrad 184918) is de 6V-gelijkstroomvoeding dus een gelijkrichter is niet nodig. Wel moet een weerstand van zo'n 195 Ohm in serie met de LED worden gezet. - C: schakelaar voor het links- dan wel rechtsom laten draaien van de draaibrug.
- D: meerstandenschakelaar (709344-89), in dit geval voor het kunnen kiezen van in totaal 12 aansluitingen.
Er zijn varianten van deze schakelaar waarmee minder standen zijn te kiezen. De meerstandenschakelaar, inmiddels niet meer bij Conrad leverbaar, werd geleverd zonder draaiknop. Hiervoor is artikel 717697-89 aangeschaft. - E: momentschakelaar (706167) voor het op gang brengen van de draaibeweging.
- F: rood LEDje dat brandt zolang de motor van de aandrijving in bedrijf is.
Het is bij het proefdraaien voorgekomen dat de motor niet afsloeg op het moment dat de draaibrug zijn stopplaats had bereikt en aldaar werd vergrendeld. Het euvel bleek mechanisch van aard en was snel verholpen. Daarnaast heeft de motor een slipkoppeling die in dit soort gevallen doorbranden voorkomt. Maar een gelukkige situatie is het niet, mocht het euvel weer de kop opsteken. Ter controle heb ik daarom deze rode LED bij geschakeld.
De rode LED is afkomstig van leds-buy.nl (artnr 08-01-02-RO; let op: dit zijn er gelijk 100!). De voeding wordt ook bij deze LED verzorgd door de 6V-schakeling, maar aangezien de plus en min kunnen wisselen, moet er middels 4 diodes 1N4148 (Conrad 162280) voor worden gezorgd dat de stroom wordt gelijkgericht. Met een weerstand van 270 Ohm is ook deze schakeling af. - De LED's zijn weggewerkt in verzonken LED-houders van leds-buy.nl (artnr 23-03-02-LH).
Tot slot nog een plaatje van de NS4329 die net de draaischijf oprijdt nadat de leerling-machinist de draaibrug in de juiste positie had gedraaid (helaas nog wel met de aanliggende rails op een provisorische manier bevestigd...). Een fraaie aanwinst voor de (Nederlandse) modelbaan!