Korte geschiedenis van de stoomverwarmingswagens
Personenrijtuigen werden vroeger verwarmd via stoom dat de wagens via stoomleidingen aangeleverd kregen van de stoomlocomotief die de trein trok. Kenmerkend hierbij waren de wolkjes stoom die tussen de rijtuigen naar boven kringelden als de leidingen niet helemaal sluitend waren. Op diezelfde plekken kon je dan ook tot water gecondenseerde stoom zien wegdruppelen. Met de introductie van diesel- en elektrische locomotieven aan het begin van de jaren 1950 ontstond een andere vorm van tractie voor de rijtuigen en konden de rijtuigen niet meer middels stoom van verwarming worden voorzien. Deze nieuwe locomotieven waren namelijk niet voorzien van een installatie die stoom kon produceren.
En dus ontstond een probleem als een diesel- of e-loc een stam rijtuigen moest gaan trekken die niet elektrisch konden worden verwarmd. Ombouwen van deze rijtuigen was niet verantwoord meer aangezien zij hun langste diensttijd wel hadden gehad. Om de rijtuigen toch ook nog steeds in de winter in te kunnen zetten, werd een tussenoplossing bedacht: speciaal voor het verwarmen met stoom werd een tiental stoomverwarmingswagens gebouwd. Zij kregen de nummers 158951 tot en met 158960. Tegelijkertijd met de bouw van deze wagens werden ook stoomverwarmingswagens van de Deutsche Bundesbahn (DB) gehuurd; zij kregen de nummerreeks 7005 tot en met 7017 toebedeeld. Een belangrijk verschil tussen beide wagensoorten was dat de Nederlandse 'hete stoven' (zoals de wagens ook wel werden genoemd) oliegestookt waren waarbij het stoken elektrisch geschiedde via de locomotief of via de accu's die onder de wagen waren aangebracht; bij de Duitse wagens was sprake van een 'kolengestookte stoomlocomotief zonder aandrijving van wielen': de wagens bezaten een complete ketel.
De Nederlandse stoomverwarmingswagens werden gebouwd door de Werkplaats Haarlem en Werkspoor. Zij werden in 1949 in dienst gesteld en waren toen groen gekleurd. Later werden zij omgeschilderd naar de bekende Berlijnsblauwe kleur. De laatste 3 exemplaren (158952, 953 en 954) werden in december 1964 buiten dienst gesteld aangezien er geen werk meer voor hen was: alle op dat moment in dienst zijnde rijtuigen konden (ook) elektrisch worden verwarmd.
Foto's
Uit copyright-overwegingen kan ik helaas geen foto's van stoomverwarmingswagens op mijn site laten zien. Wel kan ik natuurlijk naar de nodige foto's verwijzen en dat doe ik bij deze dan ook graag:
En dus ontstond een probleem als een diesel- of e-loc een stam rijtuigen moest gaan trekken die niet elektrisch konden worden verwarmd. Ombouwen van deze rijtuigen was niet verantwoord meer aangezien zij hun langste diensttijd wel hadden gehad. Om de rijtuigen toch ook nog steeds in de winter in te kunnen zetten, werd een tussenoplossing bedacht: speciaal voor het verwarmen met stoom werd een tiental stoomverwarmingswagens gebouwd. Zij kregen de nummers 158951 tot en met 158960. Tegelijkertijd met de bouw van deze wagens werden ook stoomverwarmingswagens van de Deutsche Bundesbahn (DB) gehuurd; zij kregen de nummerreeks 7005 tot en met 7017 toebedeeld. Een belangrijk verschil tussen beide wagensoorten was dat de Nederlandse 'hete stoven' (zoals de wagens ook wel werden genoemd) oliegestookt waren waarbij het stoken elektrisch geschiedde via de locomotief of via de accu's die onder de wagen waren aangebracht; bij de Duitse wagens was sprake van een 'kolengestookte stoomlocomotief zonder aandrijving van wielen': de wagens bezaten een complete ketel.
De Nederlandse stoomverwarmingswagens werden gebouwd door de Werkplaats Haarlem en Werkspoor. Zij werden in 1949 in dienst gesteld en waren toen groen gekleurd. Later werden zij omgeschilderd naar de bekende Berlijnsblauwe kleur. De laatste 3 exemplaren (158952, 953 en 954) werden in december 1964 buiten dienst gesteld aangezien er geen werk meer voor hen was: alle op dat moment in dienst zijnde rijtuigen konden (ook) elektrisch worden verwarmd.
Foto's
Uit copyright-overwegingen kan ik helaas geen foto's van stoomverwarmingswagens op mijn site laten zien. Wel kan ik natuurlijk naar de nodige foto's verwijzen en dat doe ik bij deze dan ook graag:
- Het Utrechts Archief: ga naar de zoekpagina en zoek op 'stoomverwarmingswagen'.
Je zult meerdere foto's aantreffen van o.a. de 158951, 952 en 955. - Boeken:
- Sporen in de tijd: bladzijde 179 (blauwe versie).
- De elektrische locomotieven van de serie 1200: bladzijde 69 (groen).
- Elektrische locomotieven in Nederland: bladzijden 7, 17 en 49.
- Meester: bladzijden 125 en 146.
- Van Snellopers en Sprinters: bladzijden 137 en 140.
- Rail Magazine 273: bladzijden 84 en 85.
- De elektrische locomotieven van de serie 1100: bladzijden 87, 88, 89, 95, 194 en 195.